Ano ang ‘Objection, your honor’ sa wikang Pinoy?

Paano kaya kung sa halip na sa Senado ay sa isang umpukan ng mga miron ginanap ang impeachment trial? Ano kaya ang mga salitang gagamitin sa pananaliksik at paglilitis na pangungunahan ng masang Pinoy? Siyempre, hindi pa rin mawawala sa "umpukan court" ang mga “legalistic" na salita na madalas nating nadinig sa impeachment court, gaya halimbawa ng subpoena ad testificandum o kaya ay subpoena duces tecum. 

Para sa kapakanan ng mga usisero, sinikap ng may-akda na isalin sa simpleng pananalita na madaling mauunawan ang mga “legal terms." (Paalala lang po, katuwaan lang po ito at hindi dapat seryosohin. Ayaw po namin ma-“cite in contempt" kaya pasintabi lang po sa mga iginagalang na kinauukulan.) I will now proceed your honor: Entry of Appearance – Nandito po ako. This representation… – Ako po… Manifestation of… – Sabi ni… Your Honor – Bossing! You may now proceed - Tira na partner sa litanya. Irrelevant – ‘Di konek ‘yang sinasabi mo. Immaterial – Walang kinalaman ‘yan. Impertinent – Niloloko mo yata ako. Cite for contempt – Lagot ka, may parusa ka. Strike off the record – Erase erase erase! Objection, your Honor. – Teka muna, Bossing. Objection overruled – Pabayaan mo na, partner. Objection sustained – May tama si partner. Leading question – Teka, partner, sinasagot mo na ang sarili mong tanong. Misleading question – Teka, ginogoyo mo yata ang testigo. Impeaching a hostile witness – Teka, testigo ka namin pero bakit mo kami kinokontra? Reform your question –  Ayus-ayusin mo 'yang tanong mo. Basis of your question – Bakit mo ba naitanong ‘yan? Lay the predicate – Ano ba ang tinutumbok ng tanong mo partner? Theory of the case – Sa palagay ng panig namin/nila… Judicial notice – Dapat alam na ni Bossing ang bagay na iyan kaya huwag nang magpresenta ng ebidensiya para diyan. Stipulate on the facts – Magkasundo muna tayo kung anu-ano ang hindi na kailangan ng ebidensiya para hindi na natin pagtalunan. Rebuttable presumption – Habang walang kumokontra, eh ‘di, iyan na nga sa palagay natin ang situwasyon o pangyayari. Hearsay – Tsismis, hakahaka; narinig lamang at hindi nasaksihan mismo ng testigo; hindi puwedeng tanggapin bilang ebidensiya. Evidence – Katibayan na lagot ka o kaya naman ay lusot siya. Ang hukom lang ang maaaring magdesisyon kung tatanggapin ang ebidensiya. Best evidence rule – Kung nais mong patunayan 'yang ebidensiya mo, rekta na't wala nang paligoy-ligoy pa. Parol evidence rule – Kapag nailagda ang kasunduan sa isang dokumento, bawal magsingit ng hindi kasama sa napag-usapan. Factum probandum (ultimate fact) – Ang nais patunayan ng taga-usig kaya dapat nakahayag sa sinampa na demanda. Halimbawa, kahit na ang akusado ay pinagdudahang nagkamkam ng kayamanan mula sa paraang ‘di-legal o kaya ay sangkot sa panunuhol, hindi maaring ipanagot ang nahabla sa dalawang krimen na ito kung hindi ito nakalagay sa demanda. Factum probans (evidentiary fact) – Ang mga bagay-bagay na dapat patunayan ng prosekyuson sa paglilitis sa pamamagitan ng pagpresenta ng ebidensiya; halimbawa, ang mga elemento na bumubuo ng sala o krimen ng salarin. Subpoena ad testificandum – Punta ka dito, mayroon kang dapat ipaliwanag. Subpoena duces tecum – Pagpunta mo, dalhin mo na rin dito ang mga bagay at dokumentong hinihingi namin. Pari passu – Pare-pareho lang iyan. – FRJ/HS/YA, GMA News Ang may-akda na si Atty. Marlon Anthony Tonson ay isang abogado na dating nanilbihan sa Public Information Office ng Korte Suprema, at nagsulat ng bahagi ng Journal ng Senate sitting as an Impeachment Court sa kaso ni dating Pangulong Joseph Estrada noong 2000-2001.